Legionarska bolest je težak oblik pneumonije, zapaljenja pluća obično uzrokovana infekcijom.
Ovo oboljenje uzrokuje bakterija poznata kao legionela. Većina ljudi oboli od legionarske bolesti udisanjem bakterija iz vode ili zemlje. Posebno podložni legionarskoj bolesti su starije osobe, pušači i ljudi sa oslabljenim imunološkim sistemom.
Nelečena legionarska bolest može da bude fatalna. Iako blagovremeno lečenje antibioticima obično može da izleči legionarsku bolest, neki ljudi i dalje imaju problema nakon lečenja.
Kako nastaje legionarska bolest?
Profesor dr Elizabeta Ristanović, načelnik Odeljenja za mikrobsku genetiku i imunologiju Institut za mikrobiologiju Sektora za preventivnu medicinu Vojno medicinske akademije objašnjava da bolest nastaje kada bakterija Legionella pneumophila sa sitnim kapljicama dospe u plućne alveole. U odbrani od infekcije odlučujuću ulogu ima ćelijski imunitet, no ukoliko se organizam ne odbrani kao posledica se mogu javiti atipična upala pluća nazvana legionarska bolest, ili blaži oblik sličan gripu – pontijačna groznica. Inkubacija traje od dva do 10 dana. Upala pluća je glavna klinička karakteristika legionarske bolesti.
Kada se javi u teškom kliničkom obliku, osim pluća mogu da budu zahvaćeni jetra, bubrezi, probavni trakt i centralni nervni sistem. Za razliku od legionarske bolesti, pontijačna groznica predstavlja akutnu respiratornu bolest bez upale pluća. Iako se bolest uzrokovana legionelom javlja tokom cele godine, mnogo je češća leti zbog veće izloženosti ljudi izvorima bakterije kao što su ovlaženi vazduh, klima uređaji i bazeni, a ugrožene su sve populacije.
Kako se prenosi legionarska bolest?
Legionarska bolest se prenosi udisanjem mikroskopskih kapljica vode (aerosola) koje sadrže bakterije iz roda Legionella koje žive u vodi i razmnožavaju se u odgovarajućim uslovima – u stajaćoj vodi pri temperaturi od 20 °C do 50 °C. Aerosoli u kojima su prisutne legionele mogu nastati, na primer, pri puštanju vode iz slavine ili tuša, pri stvaranju mjehurića u vodi u hidromasažnim bazenima ili putem nekih klimatizacionih sistema.
Koje simptome pokazuje legionarska bolest?
Legionarska bolest obično se razvija dva do 10 dana nakon izlaganja bakterijama legionele. Bolest često počinje sledećim simptomima:
- glavobolja
- bolovi u mišićima
- temperatura, koja je često iznad 40°C ili više.
Do drugog ili trećeg dana čovek razvije i druge simptome koji mogu da budu:
- Kašalj, koji može izazvati sluz, a ponekad i krv
- Kratak dah
- Bol u grudima
- Gastrointestinalne simptome, kao što su mučnina, povraćanje i dijareja
- Konfuzija ili druge mentalne promene.
Iako legionarska bolest prvenstveno pogađa pluća, povremeno može da izazove infekcije u ranama i drugim delovima tela, uključujući i srce.
Gde se sve nalazi legionela bakterija?
Profesorka Ristanović naglašava da su prirodna boravišta legionele reke, jezera, potoci i tople, zagađene vode. Bakterija može da preživi u širokom rasponu uslova okoline, od 0ºC do 63ºC i ph vrednosti od 5,0 do 8,5. Godinama preživljava u vodi na temperaturi od 2ºC do 8ºC, tolerantna je na hlor i otporna na proces hlorizacije vode. Rasprostranjena je i u rezervoarima vode što je paradoksalno jer se veoma teško razmnožava i raste u laboratorijskim uslovima.
Takođe može kolonizovati vodovodnu distributivnu mrežu što predstavlja važan put širenja legionela, koje na taj način mogu dospeti do bolnica, rekreativnih centara, domaćinstava.
Izvori kontaminiranih aerosola čijim se udisajem prenosi infekcija mogu biti i uređaji za klimatizaciju pa objekti koji su po pravilu klimatizovani, kao što su bolnice, hoteli ili pansioni mogu biti mesta širenja infekcija legionelom. Izvor infekcija su često i fontane, vodoskoci, instalacije za hidroterapiju, ovlaživači vazduha, bazeni s turbulentnim strujanjem vode, pa čak i ledomati. Infekcija se može preneti i za vreme različitih manipulacija u respiratornom traktu, a moguć je i prenos sa čoveka na čoveka.
(Espreso / E klinika)
