Prva naselja na široj teritoriji Beograda datiraju iz praistorijske Vinče, 4.800 godina pre nove ere. Sam Beograd su osnovali Kelti u 3. veku pre n. e, pre nego što je postao rimsko naselje Singidunum. Slovensko ime „Beligrad“ prvi put je zabeleženo 878. godine. Beograd je glavni grad Srbije od 1405. godine.
Najstariji naziv za Beograd, za koji se pouzdano zna, bio je Singidum. Ovim prostorima vladali su Kelti koji su za svoju teritoriju osmislili ime kao kombinaciju reči singi – sa značenjem krug i dun – naselje. Prema tome, najstariji pisani naziv našeg grada je tumačen kao kružno naselje ili još verovatnije utvrđenje ovog oblika.
Kada su u 2. veku grad osvojili Rimljani, preimenovan je u Singidunum. Pod rimskom vlašću Singidunum je imao svoju samoupravu, a status mu je bio sličan statusu koji su imale kolonije. Građani koji su ga naseljavali nisu imali pravo da učestvuju u političkom životu za razliku od rimskih državljana. S druge strane, bili su u obavezi da plaćaju porez.
Pod vlašću Vizantije, u 6. veku ime prelazi u Veligradon. Car Justinijan izgrađuje i obnavlja ovu teritoriju koju su posle rimskog perioda razorila varvarska plemena: Huna, Gota, Vizigota… Grad dostiže teško očekivani miran period, ali ni ovoga puta ne zadugo.
Avari pale i uništavaju Veligradon koji ustupa mesto današnjem nazivu, dolaskom Slovena (sredina 7. veka). Beograd kako samo ime kaže, Sloveni su mu dali po svetloj boji kamena kojom je izgrađen. Naziv se privremeno ustaljuje i nikada se više ne gubi u potpunosti. U međuvremenu će se pojavljivati druge varijante, ali je narod sa ovih prostora u periodu od 9. do 11. veka i dalje svoje stanište najčešće nazivao slovenskom varijantom, Beograd.
Kratkotrajno, biće poznat i pod latinskim imenom Alba Graeca. Bugari će, za vreme svoje vladavine ime promeniti u Alba Bulgaricu. Pod Ugarima će, takođe, uslediti više varijanti: Fehervar, Nandoralba i od 14. veka Nandorfehervar koji takođe aludira na belu boju. Jedno vreme će nositi nemačka imena: Weißenburg i Griechisch-Weißenburg kao i italijansko Castel Bianco (Beli zamak).
Pod Osmanlijama poznat je kao Belgrat i Dar Al Džihad u značenju Kuća rata. Četrdesetih godina prošlog veka nacisti će osmisliti svoju varijantu: Prinz Eugen Stadt.
Od lokalnih naziva, poznat je i kao Bijograd, kako ga je Vuk Karadžić nazvao u svom rečniku; kao Biograd na Dunavu i, naravno, najčešća varijanta Beograd, kako su ga i krstili stari Sloveni.
(Opanak.rs)
